Zapraszamy na IV zjazd Seminarium Wolniewiczowskiego 2022 w sobotę 17. IX. 2022 o godz. 11:00. Zapis wydarzenia będzie dostępny na YouTube kilka dni później. W programie dwa referaty: dr. Mateusza Pencuły (plus dyskusja do 12:00) i pana Patryka Kossowskiego (plus dyskusja do 13:30).
Oto tezy referatów:
Matuesz Pencuła
Korzeń religii i parareligii na gruncie myśli Wolniewicza
- Zjawisko religii jest połączeniem „czucia religijnego” i „religijnych form”.
- „Czucie religijne” (potrzeba religijna) jest trwałym i nieusuwalnym elementem natury ludzkiej; „formy” są historycznie zmienne.
- Korzeniem religii jest pewność śmierci, z niego bierze się owo „czucie”.
- Religia jest zawsze sprawą jakiejś wspólnoty („religijne formy”).
- Religia jest sprawą przede wszystkim religijnych zachowań, nie wiary jako samych przekonań.
- Religia jest to ogół wspólnotowych zachowań ludzkich w obliczu pewności śmierci (jest próbą kolektywnego nadania sensu ludzkiemu życiu przy świadomości jego nieuchronnego końca).
- Religijność jest to wrodzona skłonność do religii (do zachowań religijnych), która obleka się w jakąś „formę”.
- Coś jest religią albo nią nie jest, trzeciej możliwości brak – postulowanie istnienia tzw. parareligii nie ma racjonalnego uzasadnienia. (Inaczej niż
z „paranauką”, która nauką nie jest). - Różnica między religiami tradycyjnymi, zwłaszcza wielkimi, a tymi, które nazywa się ‚parareligiami’ polega nie na tym, że te pierwsze są religiami, a drugie nie, tylko na tym, że pierwsze w stosunku do drugich są doskonalsze (drugie zaś są wobec pierwszych tandetne).
- Doskonalsze od religii mitologicznych, a wśród nich od „parareligii”, są religie soteriologiczne – wiążące „czucie religijne” z sumieniem.
Patryk Kossowski
Istota filozofii według Bogusława Wolniewicza
- Filozofia nie jest nauką, jest pewną specyficzną działalnością ludzką o charakterze poznawczym różnym od nauki.
- Filozofia ma jednak z nauką coś wspólnego, tą częścią wspólną filozofii i nauki jest logika.
W filozofii jest tyle nauki, ile jest w niej logiki. - Filozofia dostarcza wiedzy wszędzie tam, gdzie brak jest możliwości pozyskania wiedzy naukowej – takich obszarów jest mnóstwo, stąd filozofia nie jest specjalizacją.
- Filozofia dzieli się, zdaniem Wolniewicza, na merytoryczną, czyli rozwiązującą filozoficzne problemy, i antykwaryczną, czyli historię filozofii. Filozofia merytoryczna to filozofia par exellence, filozofia antykwaryczna to dział filologii.
- Do uprawiania filozofii człowiek się rodzi, jak mówi Wolniewicz: „filozofia to powołanie”.
- W związku z powyższym uprawianie filozofii wymaga posiadania czegoś, co można nazwać osobowością filozoficzną, jest to pewien wrodzony pęd do rozwiązywania filozoficznych problemów.
- Z tego pędu rodzi się u niektórych intuicja filozoficzna, będąca podstawą każdej rzeczowej filozofii. Ta intuicja jest czymś niezwykle rzadkim, można by rzec „przejawem łaski Bożej”.
- Filozof jest wojownikiem a filozofia walką. W ramach działalności filozoficznej nie tylko tworzy się jakąś filozofię, ale także aktywnie jej broni przed przeciwnikami.
- Filozofia podejmuje się odnalezienia odpowiedzi na pytania odwieczne, znajdujące się przynajmniej częściowo poza zasięgiem ludzkiego rozumu. Waga tych pytań sprawia, że interesują w jakimś stopniu każdego oraz to, że te pytania się nie dezaktualizują.
- Filozoficzna działalność jest działalnością szlachetną, w niej wyraża się pewna specyficzna moralnie dodatnia cecha natury ludzkiej, troska o prawdę.
Katedra Bogusława Wolniewicza 