Zapraszamy na kontynuację (po wakacyjnej przerwie) Seminarium Wolniewiczowskiego 2022. Najbliższe spotkanie odbędzie się w sobotę 3 IX 2022 o godz. 11:00, a jego transmisja na YouTube kilka dni później. W programie dwa referaty: prof. Tomasza Bigaja (plus dyskusja do 12:00) i pana Pawła Łosia (plus dyskusja do 13:30).
Oto tezy referatów:
I. Tomasz Bigaj, Światy możliwe i obiekty możliwe a myśl Wolniewicza
1. Rola światów możliwych w filozofii, ontologii i semantyce.
2. Dwie koncepcje światów możliwych: modalny realizm Lewisa (podejście ontologiczne) i erzacyzm (podejście lingwistyczne).
3. Elementy formalnej ontologii sytuacji Wolniewicza.
4. Pojęcie sytuacji elementarnych i relacja zawierania się sytuacji. Sytuacja pusta i pełna (niemożliwa).
5. Operacje splotu i styku sytuacji. Pojęcie współmożliwości sytuacji.
6. Pojęcie światów możliwych jako maksymalnych sytuacji możliwych. Własności światów możliwych i świat rzeczywisty.
7. Własność rozdzielania sytuacji przez światy możliwe. Sytuacje atomowe.
8. Porównanie koncepcji światów możliwych Wolniewicza i Lewisa. Ontologiczno – lingwistyczny charakter pojęcia Wolniewicza. Redukcyjny charakter koncepcji Lewisa.
9. Pytania otwarte: czy w koncepcji Wolniewicza można mówić o nietautologicznych zdarzeniach (sytuacjach) koniecznych? Jak wprowadzić pojęcie bliskości (podobieństwa) światów możliwych, konieczne m.in. dla semantyki okresów kontrfaktycznych?
II. Paweł Łoś, Geny a przeznaczenie w ujęciu Wolniewicza
1. Przeznaczenie stanowi – obok przypadku – jedną z dwóch składowych idei losu.
2. Wspólną i główną cechą przeznaczenia i przypadku jest to, że znajdują się poza zasięgiem ludzkiej woli (w przeciwieństwie do ludzkiego działania, stanowiącego przejaw woli) .
3. Dialektyka tych dwóch „wektorów” losu polega na tym, że wzajemnie się one determinują i modyfikują (przeznaczenie ogranicza sferę przypadku, jednak równocześnie przeznaczenie przydzielił nam przypadek).
4. Nasza własna (indywidualna) natura (np. skłonność do złodziejstwa u danej osoby) to tylko inna nazwa przeznaczenia.
5. Sztywną ramę ludzkiego przeznaczenia wyznaczają trzy (niezależne od siebie) narzucone każdemu czynniki: a) nasz genotyp (jacy się urodziliśmy), b) nasza epoka (kiedy się urodziliśmy) i c) nasza wspólnota plemienna (wśród jakich urodziliśmy się ludzi, co też może być utożsamiane z „ojczyzną”, jako że składają się na nią trzy wielkie wspólne rzeczy: mowa, ziemia i pamięć – stanowiące o tożsamości wspólnoty).
6. Najważniejszy czynnik przeznaczenia ludzi stanowi genotyp. Genetycznie uwarunkowana indywidualna jakość czy to zębów, charakterów, czy inteligencji jest naszym przeznaczeniem.
7. Człowiek nie jest „kowalem swego losu”, a jego „tragarzem” – człowiek jest „poddanym losu”.
8. DNA jest dominantą ludzkiego przeznaczenia, i już na samym początku naszego istnienia, czyli w zygocie (po wybuchu wielkiej energii życiowej wyzwolonej
w chwili połączenia się dwóch komórek rozrodczych: matki i ojca). Ten oto wybuch wrzuca każdego z nas nie tylko w istnienie, ale też określa nasze przeznaczenie.
9. W wyniku procesu mejozy może powstać niewyobrażalnie ogromna liczba potencjalnych wersji genotypu (ok. sto bilionów), dlatego prawdopodobieństwo złożenia z dwóch genomów rodzicielskich ściśle określonego genotypu jest bliskie zeru (jak jeden do stu bilionów). Toteż o tym, kim się rodzimy, czyli także kim się stajemy, decyduje czysty przypadek (zatem określił on nasze przeznaczenie, i to wszystko, co się z nim wiąże).
10. Przytoczone zostaną cztery wybrane punkty widzenia współczesnych genetyków (T. Dobzhansky, S. Jones, D. Hamer oraz J. Medina) – co do roli genów dla naszego przeznaczenia – zasadniczo zbieżne z poglądem Wolniewicza.
Katedra Bogusława Wolniewicza 